ชื่อนก ในตำนานอียิปต์ เล่าถึงโดยชาวไอยคุปต์
- Jynx
- 17 views
ชื่อนก ในตำนานอียิปต์ เล่าถึงโดยชาวไอยคุปต์ มีถิ่นกำเนิดใกล้ลุ่มแม่น้ำไนล์ โดยแบ่งเรื่องราวออกเป็น 2 ส่วน ได้แก่ จากชาวอียิปต์ตอนบน และชาวอียิปต์ตอนล่าง ซึ่งมีตำนานของนกตัวไหนบ้าง อ่านต่อด้านล่าง
ชาวอียิปต์โบราณ สมัยก่อนราชวงศ์ อยู่ในระหว่าง 4,500-3,110 ปีก่อนคริสตกาล แบ่งการปกครองเป็นสองส่วน คือ
กระทั่งในช่วง 3,100-940 ปีก่อนคริสตกาล อียิปต์เข้าสู่สมัยราชวงศ์ มีด้วยกัน 4 สมัย คือ ผู้นำเมเนสแห่งราชวงศ์ที่ 1, สมัยพีระมิด ราชวงศ์ที่ 3-6, อาณาจักรกลาง ราชวงศ์ที่ 11-18 และอาณาจักรใหม่ ช่วงราชวงศ์ที่ 18-20 [1]
ในนิทานอียิปต์โบราณ มองว่านกเป็นสัญลักษณ์ที่แข็งแกร่ง มีพลังอำนาจ และเชื่อมต่อกับท้องฟ้า หรือเทพเจ้า เช่น นกเหยี่ยวกับเทพเจ้าฮอรัส, นกอีบิสกับเทพเจ้าทอธ จึงเชื่อว่า ชื่อนก ในตำนานอียิปต์ เป็นสัญลักษณ์จากพระเจ้า อาทิเช่น
นอกจากนี้ นกยังมีบทบาทในชีวิตประจำวัน ยกตัวอย่าง การทำมัมมี่นก แล้วใส่ไว้ในหลุมฝังศพ เพราะเชื่อว่ามันจะไปกับผู้ตายในปรโลก หรือการบูชา มักมีพิธีฆ่านก แล้วนำไปถวายให้เทพเจ้า เพื่อรับพรต่างๆ
ที่มา: Why Birds Mattered to the Ancient Egyptians [2]
นกไอบิส (Ibis) ถูกบูชามาตั้งแต่ประมาณ 5,300-3,000 ปีก่อนคริสตกาล สมัยก่อนราชวงศ์ และมีพิธีกรรมเกี่ยวกับนก ในราชวงศ์ที่ 26 จนถึงยุคโรมัน ซึ่งมีสถานที่อุทิศเพื่อนกทั่วอียิปต์ และนกมักถูกเลี้ยงไว้ในกรง หรือขังไว้ในป่า
นกไอบิสที่เกาะอยู่บนต้นไม้ แสดงถึงเทพเจ้าทอธ (Thoth) ซึ่งเป็นเทพแห่งความรู้ ส่วนใหญ่พรรณนาว่าเป็น บุรุษมีศีรษะเป็นนกไอบิส ได้รับการบูชาในเวลาเดียวกันกับ มเหสีเนห์เมนทาเวย์ (Nehmentaway) โดยทอธมักถูกเรียกว่า “เทพเจ้าแห่งถ้อยคำศักดิ์สิทธิ์”
ซึ่งปัจจุบัน นกไอบิสสูญพันธุ์ไปแล้ว เนื่องจากหนองน้ำที่อาศัยอยู่ ถูกระบายน้ำไปจนหมด โดยในสุสานของเมมฟิส ณ เมืองหลวงอียิปต์โบราณ มีการขุดพบซากนกไอบิสมากกว่า 1.75 ล้านตัว และที่เมืองอาบีดอสอีกหลายพันตัว รวมไปถึงในสุสานใต้ดิน ของทูนาเอลเกเบล อีกราวๆ 4 ล้านตัว
ที่มา: Ibis [3]
นกจากตำนานอียิปต์ ส่วนใหญ่หน้าตาไม่เหมือนกับ ชื่อนก ในตำนานเปอร์เซีย หรือ รายชื่อ นกในตำนานอาหรับ ที่มีหน้าตาเป็นสัตว์ เพราะนกของอียิปต์ มักมาในรูปร่างวิหคครึ่งเทพเจ้า และมีหน้าที่เหนือธรรมชาติ
นกฟีนิกซ์อียิปต์ มีชื่อเรียกว่าเบนนู (Bennu) มีพลังเชื่อมโยงกับ “เทพเจ้ารา” แห่งดวงอาทิตย์ ซึ่งเชื่อกันว่า มันสามารถฟื้นชีพได้ มีพลังรักษา และอมตะ ปรากฏอยู่ในตำราฉบับต่างๆ อาทิ ตำราพีระมิด, อักขระบนโลงศพ หรือหนังสือแห่งความตาย โดยมีเรื่องเล่าถึง ดังต่อไปนี้
เกิดจากหัวใจโอซิริส
เกิดขึ้นก่อนโลกถือกำเนิด
ถูกปกป้องจากเทพีเนฟทิส
ที่มา: The Bennu’s Myths [4]
เทพเจ้าเหยี่ยว > ฮอรัส (Horus)
มีศีรษะเป็นนกเหยี่ยว เกี่ยวพันกับโอซิริสและไอซิส (Isis) ถือกำเนิดมา เพื่อล้างแค้นเทพเจ้าเซท (Set) ถูกยกย่องในฐานะ เทพเจ้าแห่งท้องฟ้า และตีความหมาย ดังต่อไปนี้
เหยี่ยวพิทักษ์ลำไส้ > เคเบห์เซนูเอฟ (Qebehsenuf)
เป็น 1 ใน 4 บุตรของฮอรัส มีหน้าที่พิทักษ์ลำไส้ในสุสาน เพราะชาวไอยคุปต์มีความเชื่อว่า เมื่อคนตายไปแล้ว วิญญาณจะออกจากร่างเพียงชั่วขณะ เพื่อไปพบกับพระเจ้า จากนั้นจะกลับเข้าร่าง จึงต้องมีการเก็บรักษาไว้ ด้วยการนำอวัยวะออกมา
มักปรากฏตัวหน้าตาสัตว์คล้ายเหยี่ยว เฝ้าทิศตะวันตก และได้รับการปกป้อง โดนเทพธิดาเซอร์เค็ต (Serket) หรืออยู่ภายใต้การดูแลของ เทพเจ้าเรเนนูเท็ต (Renenutet)
เทพีแห่งนกแร้ง > เนคเบต (Nekhbet)
ผู้พิทักษ์อียิปต์ตอนบน ปรากฏตัวในรูปร่างของแร้ง กางปีกเหนือฟาโรห์ คอยพิทักษ์กษัตริย์และประเทศ และตีความหมาย ดังต่อไปนี้
โดยสรุปแล้ว รายชื่อนกในตำนานอียิปต์ เริ่มขึ้นเมื่อประมาณ 5,300 ถึง 3,000 ปีก่อนคริสตกาล มีความสำคัญต่อชาวไอยคุปต์ ด้านความเชื่อ พิธีกรรม การบูชา ราชวงศ์ และเชื่อมโยงไปถึงเหล่าทวยเทพ
ฟีนิกซ์อียิปต์และฟีนิกซ์กรีก บรรยายไว้แตกต่างกัน ดังนี้
ฟีนิกซ์อียิปต์
ฟีนิกซ์กรีก
ความเชื่อนกในพิธีศพชาวอียิปต์ โดยการทำมัมมี่นกหรือรูปปั้น เนื่องจากเชื่อว่า ผู้ตายจะเดินทางไปยังโลกวิญญาณ และอยู่ในสุสานได้อย่างปลอดภัย
