ตำนาน นกฮูกสตริกซ์ (Strix) ลางร้ายของชาวยุโรป
- Jynx
- 73 views
ตำนาน นกฮูกสตริกซ์ (Strix) เป็นนกในยุคคลาสสิก ที่หมายถึงลางบอกเหตุร้าย เล่าต่อกันว่าแปลงกายได้ อาหารของมันคือ เนื้อและเลือดมนุษย์ บางคนเชื่อว่า เป็นนกแม่มด ส่วนประวัติศาสตร์เพิ่มเติม อ่านต่อด้านล่าง
ชื่อเรียก ตำนาน นกฮูกสตริกซ์ มาจากภาษากรีก strigx หมายถึง นกเค้าแมว ซึ่งเป็นสัตว์ที่เล่าถึงทั่วยุโรปตอนใต้ ไม่ว่าจะเป็น ชาวอิตาลีรู้จักในชื่อ สเตรกา (strega) แปลว่าแม่มด และชาวโรมาเนียเรียกว่า สตริกซ์-อ-ย (strigoi) แปลว่าผี ในบางครั้งชาวกรีกสะกดด้วยชื่อ striges [1]
นิทานเรื่องสตริกซ์ ในตำนานกรีก มีบันทึกจากหลายผู้เขียน ตามเรื่อง Metamorphoses เชื่อว่านกตัวนี้ เป็นอีกหนึ่งร่างของโพลีฟอนเต เธอจะส่งเสียงยามดึก มีศีรษะอยู่ด้านล่าง ปลายเท้าอยู่ด้านบน เป็นสัตว์บอกเหตุว่าจะเกิดสงคราม
ส่วนตำนานกำเนิดเทพเจ้ากรีก เชื่อว่านกฮูกเพียงบอกลางร้าย แต่มันไม่ทำร้ายมนุษย์ ในขณะที่ผู้คนจากศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสตกาล สร้างความเชื่อเรื่องนกกินคน ชาวกรีกจึงถือว่าสตริกซ์ เป็นสิ่งที่น่ากลัว
และความเชื่อที่ถ่ายทอด ไปยังชาวอิตาลี พวกเขาเรียกมันว่า สัตว์ประหลาดกระหายเลือด ที่อยู่ในร่างนก จากนั้นเวลาผ่านไป ชาวกรีกได้แนวคิดตามบันทึกของโอวิด ที่เชื่อว่าสตริกซ์เป็นแม่มดมาใช้ ซึ่งในหลายบันทึก กล่าวถึงสิ่งนี้ว่าเกี่ยวข้องกับเวทมนตร์ เช่น ผลงาน Epodes ของนักประพันธ์โฮเรเชีส เป็นต้น
ที่มา: Greek origin myth, Magical associations [2]
เรื่องเล่าที่ถ่ายทอดมา ตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 ของชาวอิตาลี บอกว่าสเตรกามักปรากฏตัว ตรงกับวันสะบาโต (Sabbath) ของเหล่าแม่มด จากนั้นพวกมันจะต่อสู้กัน แต่หากมีมนุษย์เข้าไปในอาณาเขตนั้น จะถูกโจมตี เมื่อเขาหรือเธอฟื้นขึ้นมา จะจำเหตุการณ์อะไรไม่ได้
และเมื่อพระอาทิตย์ขึ้น หรือเสียงระฆังโบสถ์ดังขึ้น ปีศาจสองเผ่าพันธุ์ต้องหยุดต่อสู้ แล้วกลับไปใช้ชีวิตเหมือนมนุษย์ ถ้าคนไหนไม่ทำตามเงื่อนไขนี้ ต้องแลกมาด้วยการสูญเสียพลังไป คล้ายกับตำนานแวมไพร์ ที่ในกลางวันจะอ่อนแรง แต่กลางคืนจะแข็งแกร่ง
ซึ่งเรื่องเล่านี้ สอดคล้องกับนิทานของชาวอินเดียนแดง เผ่าเซมิโนล แต่พวกเขาเรียกว่า สติกินี (Stikini) หรือมนุษย์นกฮูก ว่ากันว่า มันต้องกลับที่ซ่อนก่อนเช้าตรู่ นอกจากนี้ ชาวตำนานนอร์ส ยังมีนิทานเกี่ยวกับคนแคระอัศวิน (Alvis) ที่โดนแดดไม่ได้เหมือนกัน
ที่มา: Strzyga And Witch Hunt [3]
ปัจจุบันคำว่าสตริกซ์ ใช้เรียกสกุลของนกฮูก ที่อยู่ในวงศ์ Strigidae โดยมีถิ่นกำเนิดในป่าเอเชีย ยุโรป แอฟริกา และอเมริกา ซึ่งสืบทอดบรรพบุรุษ มาตั้งแต่ยุคอีโอซีนตอนปลาย หรือราวๆ 34 ล้านปีก่อน [4] และเกี่ยวข้องกับ Ornimegalonyx ที่สูญพันธุ์
โดยผู้จัดตั้งสกุลนี้ คือ คาร์ล ลินเนียส (Carl Linnaeus) ชาวสวีเดน เมื่อปี ค.ศ. 1758 แต่คนบางกลุ่มยังใช้ชื่อนี้ เรียกนกฮูกสกุลอื่น เช่น Tyto จนถึงปลายศตวรรษที่ 19 ซึ่งตอนนี้ประกอบด้วย 22 ชนิด และอีก 5 ฟอสซิลที่ถูกยอมรับ รวมถึงสายพันธุ์ที่เคยมีอยู่อีก 7 ชนิด
โดยสรุปแล้ว ตำนานสตริกซ์ ในหลายความเชื่อ คือ นกฮูก แต่ก็มีบางต้นกำเนิด ที่กล่าวถึงว่าเป็นแม่มด ไม่ว่าจะเป็นตำนานกรีก-โรมัน ชาวอิตาลี หรือชนเผ่าเซมิโนล แต่สิ่งที่ตีความทิศทางเดียวกัน คือมันเป็นสิ่งชั่วร้าย หรือบอกลางไม่ดี
มีเรื่องถ่ายทอดสู่ชาวกรีก จากนักปรัชญานามเซเนกา บอกว่าหนองน้ำภายในโลกใต้พิภพ ที่ตั้งอยู่ริมทาร์ทารัส ของเทพเจ้าฮาเดส มีนกเค้าแมวอาศัยอยู่ ซึ่งเชื่อมโยงกับแนวคิด ที่นกฮูกหรือนกเค้าแมว มักปรากฏตัวในเวลาที่มีคนตาย
ชาวโรมาเนียรู้จักสตริกซ์ ในรูปแบบของตำนานแวมไพร์ 2 ตน ตนแรกเป็นชายเรียก strigoi และตนที่สองเป็นหญิงเรียก strigoaică ซึ่งคำดังกล่าว มาจากภาษาถิ่นอย่าง strigăt แปลว่ากรีดร้อง เพราะเมื่ออยู่ในร่างมนุษย์ผีดิบ ทั้งสองจะมีเสียงกรี๊ดที่ดังมาก
