ตำนาน บาซัน คือใคร (Basan) นกคล้ายไก่พ่นไฟได้ของญี่ปุ่น
- Jynx
- 100 views
ตำนาน บาซัน คือใคร (Basan) มันคือนกที่คล้ายไก่ฟ้า มีความสามารถเกี่ยวข้องกับไฟ เมื่อกระพือปีกจะได้ยินเสียงว่า “บาซาบาซา” ในบางครั้งถูกเรียกฉายา นกไฟญี่ปุ่น ส่วนความเป็นมาเพิ่มเติม อ่านต่อด้านล่าง
นอกจากคำว่าบาซัน (ばさん) นกแปลกตัวนี้ยังมีอีก 2 ชื่อ คือ บาซาบาสะ (婆娑婆娑) เรียกตามเสียงร้องของมัน และอินูโฮโอ (犬鳳凰) หมายถึง นกฟีนิกซ์ ส่วนชาวจีนตั้งชื่อให้ว่าโบซาน (波山)
บาซัน คือใคร คือนกที่ถูกพรรณนาไว้ ในสมัยเอโดะของญี่ปุ่น ซึ่งมีข้อมูลที่น่าเชื่อถือ 2 ฉบับ เกี่ยวข้องกับเรื่อง และภาพประกอบผี ปีศาจ หรือวิญญาณ ได้แก่
ฉบับที่ 1
จุดเริ่มต้นของการกล่าวถึง คือปี ค.ศ. 1776 พบในหนังสือเรื่อง Night Parade of a Hundred Demons หรือ Gazu Hyakki Yagyō (画図百鬼夜行) ที่เขียนโดย โทริยามะ เซกิเอ็น (Toriyama Sekien) สามารถดูรายละเอียด หรือสั่งซื้อฉบับร่วมสมัย ได้บนเว็บไซต์ Wabi-Sabi Store
ฉบับที่ 2
ได้รับการอ้างอิงถึงอีกครั้ง ในปี 1841 ในหนังสือเล่มที่ 3 ของเรื่อง Picture Book of One Hundred Stories (絵本百物語) ซึ่งบรรยายรวมกับสัตว์ในตำนานตัวอื่น เช่น ชินิกามิ (死神), อิโซนาเดะ (磯撫で), อัดซึกิอาไร (小豆洗沙) เป็นต้น
ที่มา: Origin [1]
เรื่องเล่าของบาซัน เกิดขึ้นบนเกาะชิโกกุ (Shikoku) ซึ่งเดิมทีเป็นเขตจังหวัดอิโยะ (ปัจจุบันคือ จังหวัดเอฮิเมะ) ตั้งอยู่ภาคตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศ และพื้นที่ติดกับแปซิฟิกตอนใต้ ครอบคลุมประมาณ 18,800 ตร. กม. และประกอบด้วย 4 จังหวัด
ได้แก่ เอฮิเมะ, คากาวะ, โคจิ และจังหวัดโทคุชิมะ ในปี 1988 มีการสร้างสะพาน เพื่อเชื่อมต่อกับเกาะหลัก และปัจจุบันมีสะพาน 3 แห่ง ที่เชื่อมต่อระหว่างชิโกกุ กับเกาะฮอนซู คือ ฮิโรมา – เอฮิเมะ, โอกายามะ – คางาวะ และเฮียวโงะ – โทคุชิมะ
โดยในเกาะนี้ มีภูเขาสูงที่สุดในญี่ปุ่นตะวันตก ชื่อว่า ภูเขาอิชิซึจิ (Ishizuchi) ซึ่งเป็นสถานที่บูชา ของนิกายชูเก็นโด โดยมีภูมิศาสตร์เป็นภูเขา รูปร่างแปลก เนื่องจากเดิมที เคยเป็นภูเขาไฟ และด้วยความที่ติดกับแปซิฟิก จึงทำให้น้ำทะเลเย็นและใส
ที่มา: The geography of Shikoku [2]
ถึงแม้การกล่าวถึงในปี 1776 จะเป็นจุดเริ่มต้นความนิยม ของตำนานนี้ แต่ยังมีคำอ้างอิง ที่เก่าแก่กว่า ซึ่งมาจากกลุ่มนักเดินทาง เมื่อประมาณปี 1603 เล่าว่า ถูกสัตว์ประหลาดนกยักษ์ ดวงตาเรืองแสงเข้าโจมตี
แต่ในปัจจุบัน มีการพรรณนาไว้ในหนังสือหลายฉบับ ไม่ว่าจะเป็น ชุดหนังสือ Gensō sekai no jūnin tachi เล่มที่ 4 ตีพิมพ์เมื่อปี 1990 โดยเรียกมันว่าอินูโฮโอ นอกจากนี้ ยังพบเห็นแบบตัวละคร3 มิติ ในแฟรนไชส์โปเกมอน ซึ่งตระกูล Torchic , Combusken และ Blaziken รับแรงบันดาลใจมาจากบาซัน
ในนิทานพื้นบ้านญี่ปุ่น เรียกมันว่าโยไกบาซัน โดยถูกมองว่าเป็นผู้ส่งสาร ระหว่างอาณาจักรวิญญาณกับมนุษย์ ตามเรื่องเล่าคนโบราณ มันถือว่ามีทั้งพรมอบให้ และเป็นสัญลักษณ์ของคำเตือน เนื่องจากเชื่อว่า หากผู้เคารพพบเจอ จะนำโชคลาภมาให้
แต่ถ้าผู้ต่อต้านพบเห็น จะนำโชคร้ายมาให้ นอกจากนี้ ยังยกให้เป็นผู้พิทักษ์สถานที่ และโบราณวัตถุ รวมถึงเป็นผู้คุ้มครองป่าไม้ การมีอยู่ของบาซาบาสะ ทำให้ชาวอิโยะรุ่งเรือง แถมมันยังมีปัญญาล้ำเลิศ สามารถมองเห็นทุกสิ่งรอบจักรวาลได้
ในขณะที่ตำนานบางเรื่อง เชื่อมโยงโยไกตนนี้ เข้ากับการเกษตร เพราะเชื่อว่าโยไก จะอวยพรให้ผลผลิตอุดมสมบูรณ์ คนในชุมชนจึงจัดพิธีกรรม เพื่อขอความเมตตา [3]
ลักษณะทางกายภาพ
พลัง / ความสามารถ
โดยสรุปแล้ว โยไกนกบาซันหรือบาซาบาสะ คือสัตว์มีปีกที่เหมือนทั้งนกทั้งไก่ ถือกำเนิดขึ้นจากเรื่องเล่าของอิโยะ มาตั้งแต่สมัยเอโดะ มีพลังทั้งแง่ดีและอันตราย อีกทั้งยังเป็นผู้ส่งสารระหว่าง 2 โลกอีกด้วย
โยไกที่คล้ายกับนกบาซาบาสะ มีชื่อว่า คาราสึเท็งงุ หรือเท็งงุ (天狗) รูปร่างและความสามารถเป็นอีกา เล่าว่ามีแค่เพศผู้ อยู่ในป่าลึก มีบทบาทเป็นผู้ช่วยเหลือนักรบ แต่แตกต่างจากบาซาบาสะ ตรงที่เรื่องราวส่วนใหญ่ ถูกเล่าถึงไม่ค่อยดี ยกตัวอย่างเช่น
เป็นปีศาจร้าย สร้างพายุเพื่อโจมตีมนุษย์ บางครั้งลักพาตัวเด็กๆ หรือคอยติดตามเด็กที่หลงป่า ชอบปล่อยข่าวลือให้มนุษย์วุ่นวาย แถมยังเป็นโยไกที่มีมนต์วิเศษ สามารถแปลงร่างได้ แต่ทุกเรื่องที่กล่าวมา ว่ากันว่า มันทำตามคำสั่งของไดเท็นกุ ส่วนสิ่งที่คล้ายกันในวัฒนธรรมอื่น คือ
บาซาบาสะเป็นสัตว์กลางคืน อาหารของมัน เป็นสิ่งที่แปลกมาก นั่นคือ กินไม้ที่ถูกเผาไหม้หรือถ่าน มักออกตามหาซากกองไฟ และเมื่ออิ่มแล้ว หรือมีสิ่งที่ทำให้ตกใจ มันจะบินหนี พร้อมเสียงปีกประจำตัว
